Doğa yürüyüşleri ya da doğada yapacağınız tüm etkinlikler için, eğer ayakkabı tercihi yapacaksanız dış malzemesine ve tabanına ve tabii ki yapacağınız etkinliğe göre tercihler yapmalısınız. Başlangıç döneminde genellikle yanlış tercihler yapılabilir, bunun nedeni; ayakkabı firmalarının, gerçekten iyi pazarlama yapıyor olması olabilir. Tercihlerimizde, fiyat performans dengesini elbette gözeteceğiz ancak dağ ortamına veya çeşitli arazi koşullarına uygun olmayan bir ürünü almak, hiç doğru olmayacaktır. Bu yönde bir tercih faaliyetinizin erken bitmesine ya da ayakta oluşan, sürtünme kaynaklı yanmalar, su toplamaları gibi sebeplere yol açacaktır.

Günümüzde, ayakkabı firmaları çeşitli kumaş özelliklerinde, ya da kullanmaktan asla vazgeçemeyeceğimiz deri ayakkabılar üretmektedir. Deri kullanım ve dayanıklılık bakımından bize her zaman kolaylık sağlamıştır. Su geçirmeme ve nefes alma özellikleri gibi üretilen teknikler tüm bu dış katmanlara uygulanabilmektedir. Kış aylarında, özellikle dağ faaliyetlerinde kar ve buz yüzeyi gibi koşullarda, botun su geçirmemesi hayati öneme sahiptir. Günümüzde, bu konuda kendini ispatlamış en bilinen teknik goretex olmakla birlikte, çeşitli markaların benzer teknolojileri de üretilmektedir. Ve tabii ki her bir su geçirmeyen teknoloji ürünlerinin de bir ömrü bulunmaktadır.  Sizin yapacağınız düzenli bakımlar ömrüne etki edecektir. Genellikle, yüzeyde bulunan su itici özellik suya direk maruz kaldığından, kullanım sıklığınıza göre özelliğini yitirebilir ve su itici spreyler ile yenilenebilir. Ancak bahsettiğimiz goretex teknolojisinde, ayakkabı yüzeyi su itici özelliğini yitirse bile, botunuz yine su geçirmez fakat yüzey su tutacağı için hava geçirgenliği azalacaktır, bu nedenle ayakta terleme olabilir.

Bununla birlikte, arazi koşullarında kullanacağımız bir ayakkabıda en dikkat etmemiz gereken konu da taban olacaktır.

Dağda kullanacağımız yüksek irtifa botları, istisnasız sert tabanlı deri ya da plastik botlar olacaktır. Plastik botlar, içerisinde bulunan bir mes ile giyilmektedir. En sert koşullar için uygundur ancak plastik malzeme havayı içeride hapsedebilir ve mes içinde terleme yapabilir, ayağı daha sıcak tutabilmesi bakımından iyi bir tercih olabilir. Bu noktada eğer fazla terleme gibi bir sağlık probleminiz varsa, bunu gözetmek sizin için faydalı olacaktır. Hafiflik ya da konfor gözetemeyeceğimiz bir ortamda hiç kimse ayaklarını ve dahi parmaklarını riske atmak istemeyecektir. Dağlarda özelikle kış aylarındaki kötü hava koşulları; yani beşinci mevsim dediğimiz şartlarda ilk etkilenmeye başlayacak uzuvlarımız el ve ayaklardır. Dağ botu olarak adlandırdığımız botlar, vibram tabanlıdır ve çeşitli sertlik dereceleri içerir. Vibram tabanların kendi içinde çeşitleri bulunur, mutlaka faaliyete göre özelikleri vardır; dar açılı bir vibram taban, genellikle yaz koşullarında yapılan, çarşak ya da arazi gibi dağ koşulları için uygun olabilir ama kışın karlı dağlarda yapacağınız yürüyüşlerde, daha geniş tabanlı ve daha sert burunlu botlar tercih edilmelidir. Çünkü karda iz açmak ya da burun vurarak yürümek gibi zor, yorucu bir ortamla daha iyi başa çıkabilmelisiniz.

Eğer bir buz ya da kaya tırmanış etabı bulunan bir rotaya giriyorsanız mutlaka en sert tabanlı botlar kullanmak akıllıca olacaktır, çünkü krampon kullanmanız gereken ve en iyi performansı alacağınız botlar sert tabanlı olmalıdır. Dik bir tırmanışta kaya yüzeyinde bastığınız bir çıkıntıda ayakkabı tabanı eğilmemelidir. Görece yumuşak tabanlı ayakkabılar bu tarz rotalarda zorlu çıkarabilir. Bu gibi zor şartlarda kullanacağınız teknik detaya sahip bu botların, otomatik krampon kullanılabilecek biçimde olması da önemli bir konudur. Bağlamalı krampon takılabilen bir botun, bırakın tırmanış etabını, yürüyüşte bile size problem çıkarması yüksek olasılık içerebilir.

Dağ yürüyüşleri ve trans gibi uzun yürüyüşler içeren trekking faaliyetleriniz için, bot tercihi yapılırken; burun ve parmaklar arası mesafe önemlidir, çeşitli markalar ayakkabı kalıplarını kendi standartlarına göre üretirler, kimi bot ayak numaranıza göre ayağınıza tam otururken, kimisi biraz boşluk bırakmış olabilir tabii bu noktada her zaman duyduğumuz, ‘bir numara büyük al’ klişesi arazinin eğimine göre önem arz eder. Ayağınızın yapısına göre uygun bir bot tercih etmelisiniz. Elbette rahatlık, öncelik olacaktır çok sıkı bir bot ayağınızı çok yorar ve ayağınız sıkacağı için burun ya da topuk kısmında su toplaması gibi sağlık sorunlarına da yol açabilir. Çift kat bir çorap giydiğinizde ayak parmaklarınızın botun burnuna çok dayanmamış olması gerekir, ancak ayağınızı öne doğru kaldırdığınızda parmaklar botun önüne değmelidir. Ayrıca topuk kısmına da dikkat etmelisiniz topuk, botun tabanına tam oturmuş olmalı ve yanlara bastığınızda her hangi bir rahatsızlık hissetmemelisiniz. Arazi koşullarında kullanacağınız bot size her yöne basış özelliğiyle iyi bir performans sunmalıdır, yanlara basarak yürüdüğünüz koşulları da unutmamak gerekir bazen bu yürüyüşler düşündüğümüzden daha uzun sürebiliyor.

Deniz seviyesinde veya çok yükselmeden yapılan doğa yürüyüşlerinde; biraz daha konforlu tercihler yapabilirsiniz elbette ve birçok model bulmakta mümkün. Deri ya da kumaş deri karışımı botlar, taban yüzeyine dikkat edilerek tercih edilebilir. Girinti ve çıkıntının derinliği daha iyi bir tutunma sağlayabilir. Her şartı düşünmelisiniz çamurlu bir orman yürüyüşü ya da zaman zaman ıslak alanlarda yürümek, bazen dere yataklarından geçmek gibi zor şartlar karşınıza çıkabilir. Bu noktada taban özellikleri gerek kayma açısından, gerekse tutunma özelliği bakımından önem taşıyacaktır kaldı ki zaten bu tarz ayakkabı tabanları genellikle koşullara uygun üretilmektedir.

Doğa yürüyüşleriniz için ayakkabı tercihi yaparken;

Bileği saran yükseklikte ayakkabılar olmasına dikkat etmelisiniz ayak bileği çok çabuk incinen ve genellikle sizin dikkatiniz dışında gelişen bir durumdur. Böyle bir durumda yürüyüşü sonlandırmak zorunda kalırsınız. Bileği saran ayakkabılar bileğinizi önemli ölçüde koruyacaktır. Yükseklik ölçüsü en azından aşil tendonunu koruyacak şekilde olmalıdır.